ฉบับที่แล้ว พูดถึงเป้าหมายของเดวิด ออสติน ผู้สร้าง “กุหลาบอังกฤษ” ของเขาขึ้นมาเพื่อเอาลักษณะเด่นของกุหลาบสมัยเก่า (Old Garden Roses) กับกุหลาบสมัยใหม่ (Modern Roses - กุหลาบที่เราปลูกกันอยู่ขณะนี้) มารวมไว้ในดอกเดียวกัน

ลักษณะดอกของกุหลาบอังกฤษ
ดอกของกุหลาบสมัยใหม่เป็นอย่างไร เรารู้จักกันดี เพราะเป็นกุหลาบที่เราปลูกกันแพร่หลายในขณะนี้ ส่วนใหญ่ จะดอกใหญ่ กลีบใหญ่ หนา สีสดใส และมีทุกสีรวมทั้งสีแปลก ๆ ออกดอกตลอดปี แต่เราเกือบจะไม่รู้จักกุหลาบสมัยเก่า เท่าที่ผมรู้จัก กุหลาบสมัยเก่าในบ้านเราก็จะมีเพียงกุหลาบมอญ (ดามัสก์) และกุหลาบจุฬาลงกรณ์ (สันนิษฐานว่าเป็นกุหลาบไฮบริดเพอร์เพทชวล) ซึ่งถ้าใครเคยปลูกกุหลาบสองพันธุ์นี้ ก็พอจะรู้ได้ว่าความสวยและเสน่ห์ของกุหลาบสมัยเก่ามีอย่างไร และต่างกับกุหลาบดอกใหญ่ (ไฮบริดที) หรือกุหลาบพวง (ฟลอริบันดา) ซึ่งเป็นกุหลาบสมัยใหม่อย่างไร
ทรงดอกของกุหลาบมอญและจุฬาลงกรณ์นั้น เรียกว่าทรงถ้วย (cupped) คือกลีบค่อนข้างสั้นและทรงดอกเตี้ย ต่างกับกุหลาบไฮบริดที่ซึ่งกลีบใหญ่กว่าและทรงดอกจะสูงกว่ามาก ยิ่งเป็นกุหลาบประเภทตัดดอกที่เราปลูกกันอยู่เดี๋ยวนี้ จะเห็นชัดในความแตกต่างที่ว่านี้ อย่างเช่น กุหลาบเอลิซา กุหลาบตัดดอกสีชมพูที่ปลูกกันมานานแล้ว เทียบกับกุหลาบมอญ สีชมพูหรือจุฬาลงกรณ์ จะเห็นความสวยงามที่ต่างกันไปคนละทาง เอลิซาจะสวยแบบแข็ง บึกบึน แต่มอญชมพูนั้นนุ่มนวล ละเมียดละไมและบอบบาง ส่วนจุฬาลงกรณ์อาจไม่นิ่มนวลขนาดนั้น แต่ทั้งสองพันธุ์ก็หอมมาก
กุหลาบอังกฤษของเดวิด ออสตินนั้น เรื่องความนิ่มนวล อ่อนหวานของดอก ไม่ว่าจะเป็นสีและเนื้อกลีบ จะเหนือกว่าทั้งกุหลาบสมัยเก่าและกุหลาบสมัยใหม่ ทำให้คนที่รู้จักกุหลาบทั้งสองชนิดต้องเปลี่ยนใจมาหลงใหลกุหลาบอังกฤษในที่สุด และผมก็เป็นอีกคนหนึ่ง
ความเด่นอีกอย่างหนึ่งของกุหลาบอังกฤษ คือความหอม ซึ่งแน่นอน ได้มาจากกุหลายสมัยเก่า (กุหลาบมอญสีชมพูและจุฬาลงกรณ์ก็หอมมากทั้งสองพันธุ์) กุหลาบสมัยใหม่ที่เราปลูกกันอยู่ น้อยพันธุ์ที่จะหอม แต่กุหลาบอังกฤษนั้นเกือบทุกพันธุ์จะหอมมากทั้งสิ้น
ทรงพุ่มกุหลาบอังกฤษ
คนส่วนใหญ่เวลาจะเลือกกุหลาบ มักจะเลือกจากดอกก่อน ถ้าดอกสวยถูกใจหรือหอม ก็จะตัดสินใจเลือกกุหลาบพันธุ์นั้น แต่บางทีลืมไปว่า เวลาเอาไปปลูกแล้ว ทรงพุ่ม ลักษณะกิ่งก้าน ทำให้เกิดปัญหาไม่น้อย กุหลาบที่สวยอยู่ในแจกันกับที่อยู่บนต้นนั้นไม่เหมือนกัน เพราะฉะนั้นกุหลาบจะสวยเมื่ออยู่กับต้นเพียงไร ขึ้นอยู่กับกิ่งก้านและทรงพุ่มเป็นอย่างมาก กุหลาบบางพันธุ์เกะกะ ดอกที่ออกมาไม่สมส่วนกับทรงพุ่ม บางพันธุ์ตัดแต่งอย่างไรก็ควบคุมทรงพุ่มไม่ได้ตามที่ต้องการ กุหลาบอังกฤษส่วนมากจะพุ่มใหญ่กว่ากุหลาบดอกเดี่ยว (ไฮบริดที) หรือกุหลาบพวง (ฟลอริบันดา) การจะตัดสินใจเลือกปลูกพันธุ์ใด จึงควรต้องรู้ว่าลักษณะต้นและทรงพุ่มเป็นอย่างไรก่อนด้วย
การเลือกปลูกกุหลาบจากภาพดอก จากชื่อ หรือแม้จากต้นพันธุ์ที่มีผู้ทำขาย เราไม่มีทางจะทราบได้ว่า เมื่อเอาไปปลูกแล้ว โดยเฉพาะการปลูกลงดิน กุหลาบจะต้นใหญ่หรือเล็กอย่างไร ผู้ขายซึ่งหากไม่ได้เป็นผู้ปลูก ย่อมจะไม่สามารถบอกได้ว่า รูปร่างทรงพุ่มของกุหลาบนั้น ๆ เป็นอย่างไร ในหนังสือของเดวิด ออสติน จึงให้รายละเอียดเกี่ยวกับความ
กว้างและความสูงของกุหลาบอังกฤษแต่ละสายพันธุ์ไว้ จึงคิดว่าน่าจะมีประโยชน์บ้าง สำหรับผู้ที่จะหาพันธุ์มาปลูก อย่างไรก็ตาม ขนาดที่ให้ไว้ก็เป็นเพียงให้มองนึกภาพคร่าวๆเท่านั้น จริงๆแล้วอาจจะใหญ่หรือเล็กกว่าตัวเลขที่ให้ไว้นี้ก็ได้ เพราะพื้นที่ปลูกแต่ละแห่งไม่เหมือนกัน โดยเฉพาะบ้านเราเป็นเมืองร้อน ทรงพุ่มอาจจะใหญ่หรือเกะกะมากกว่าที่แจ้งไว้ คนที่ปลูกอยู่ในเมืองไทยเท่านั้นที่จะบอกได้
ทรงพุ่ม แบ่งเป็น
Bushy เป็นพุ่ม
Spreading แผ่
Arching โน้มโค้ง
Upright สูงตรง

ชื่อกุหลาบอังกฤษ และ ขนาดพุ่ม (ซม.)
กว้าง สูง

Abraham Darby 120 150
Ambridge Rose 60 75
Bell Story 90 120
Bredon 60 90
Brother Cadfael 90 100
Canterbury 75 75
Charles Austin 120 150
Charles Rennie Mackintosh 75 90
Charlotte 90 75
Charmian 100 100
Chianti 150 150
Claire Rose 90 120
Constance Spry 180 180
Cottage Rose 75 90
Country Living 60 90
Cressida 250 250
Eglantyne 100 90
Emily 60 75
English Elegance 120 150
English Garden 75 90
Evelyn 90 100
Fair Bianca 60 90
Financial Times Centenary 75 120
Fisherman’s Friend 75 100
Francine Austin 120 100
Gertrude Jekyll 90 120
Glamis Castle 75 90
Golden Celebration 120 120
Graham Thomas 120 120
Gruss an Aachen 75 90
Happy Child 100 90
Heavenly Rosalind 135 120
Heritage 120 120
Hero 120 150
Hilda Murrel 90 135
Jayne Austin 100 120
John Clare 90 75
Jude the Obscure 100 120
Kathryn Morley 90 90
L.D. Braithwaite 100 100
Leander 150 180
Lilac Rose 75 90
Lilian Austin 120 100
Lucetta 120 120
Marinette 135 120
Mary Rose 120 120
Mary Webb 90 120
Mistress Quickly 30 75
Molineux 60 90
Mrs. Doreen Pike 90 120
Noble Antony 90 75
Pat Austin 120 100
Peach Blossom 90 120
Pegasus 90 100
Perdita 75 100
Prospero 60 75
Radio Times 75 90
Redoute 120 120
Sharifa Asma 75 90
Shropshire Lass 180 250
Sir Clough 90 150
Sir Edward Elgar 60 100
St. Cecilia 75 90
St. Swithun 90 100
Sweet Juliet 90 120
Tamora 60 75
The Alexandra Rose 120 135
The Countryman 60 90
The Dark Lady 90 90
The Herbalist 90 90
The Nun 90 120
The Pilgrim 90 100
The Prince 90 75
The Reeve 120 100
The Squire 75 90
Tradescant 60/75 60/75
Trevor Griffiths 100/120 90
Troilus 90 120
Warwick Castle 90 90
Wenlock 90 120
Wife of Bath 60 90
Winchester Cathedral 120 120
Windflower 120 90
Wise Portia 75 75

โดย พจนา นาควัชระ